• Strona główna
• Dokumenty
• Międzynarodowa Legitymacja Prasowa
• O nas
• Redakcja
• Zarząd Główny

Wiktor Marek Leyk z Nagrodą Panasa

Dziennikarze RP | 15 wrz 2024  09:17 | Brak komentarzy

Działacz samorządowy, dziennikarz i publicysta – Wiktor Marek Leyk- został laureatem IV edycji Nagrody Dziennikarsko-Literackiej im. Henryka Panasa. Uroczysta gala wręczenia statuetki z wizerunkiem patrona odbyła się ponownie na zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie.

Laureat to potomek znanych mazurskich działaczy: dziadka Bogumiła, stryja Fryderyka i ojca Emila, a on sam dał się poznać jako propagator ruchu ekumenicznego, działacz samorządowy i dziennikarz, który w latach 1994-2003 zamieścił w „Gazecie Olsztyńskiej” 420 felietonów! Publikował też w innych tytułach jak „Za i Przeciw”, „Hejnał Mariacki”, „Tygodnik Powszechny”, „Tygodnik Polski” i periodyk „Warmia i Mazury”. W ostatnich latach wydał zbiór swoich felietonów pt. „Na przełomie wieków”, a także monografię Polskiej YMCA, którą odtwarzał jako poseł na Sejm na początku transformacji ustrojowej. Najnowsza jego książka to „Trzydzieści lat z mniejszościami”, jako że najpierw u wojewody, potem w samorządzie wojewódzkim zajmował się m. in. mniejszościami narodowymi i etnicznymi.

Poprzedni laureaci

Nagrodę Panasa ustanowiły olsztyńskie oddziały Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej (inspirator przedsięwzięcia) i Związku Literatów Polskich, a w trzech poprzednich edycjach otrzymali ją: Krzysztof Daukszewicz, urodzony na Warmii poeta, felietonista, bard i satyryk, Aleksander Kwaśniewski, w latach 80. redaktor naczelny „itd” i „Sztandaru Młodych”, twórca pierwszego w Polsce pisma komputerowego „Bajtek”, latem mieszkający w swoim domu na zachodnich Mazurach, a w zeszłym roku – Wacław Radziwinowicz, wieloletni korespondent „Gazety Wyborczej” w Moskwie, założyciel oddziału tej gazety w Olsztynie, znawca spraw rosyjskich, autor kilku książek o naszych wschodnich sąsiadach.

W czwartej edycji kapituła pod przewodnictwem Jerzego Domańskiego (prezesa SD RP) i Marka Wawrzkiewicza (prezesa ZLP) przyznała nagrodę Wiktorowi Markowi Leykowi, a statuetkę z wizerunkiem Henryka Panasa wręczał marszałek województwa Marcin Kuchciński (który objął honorowy patronat nad przedsięwzięciem) wraz z synem pisarza Jackiem. Chwilę wcześniej dowcipną laudację wygłosił przyjaciel laureata – Krzysztof Daukszewicz.

Wiele ciepłych słów pod adresem laureata wygłosili Jerzy Domański, prezydent Olsztyna Robert Szewczyk, senator Ewa Kaliszuk (wcześniej wiceprezydent Olsztyna), senator Gustaw Marek Brzezin (poprzedni marszałek województwa) i laureat Wacław Radziwinowicz. List gratulacyjny od Marka Wawrzkiewicza odczytał prezes oddziału ZLP Andrzej Cieślak, a list od prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego – literat Jerzy Szczudlik. Galę prowadzili Katarzyna Leśniowska (wiceszefowa oddziału SD RP) i poeta Piotr Burczyk. Z recitalem pieści mazurskich wystąpiła aktorka Monika Wierzbicka.

Od Lwowa do Olsztyna

Sylwetkę patrona nagrody przedstawił przewodniczący olsztyńskiego oddziału SD RP Marek Książek. Henryk Panas (1912-1985) to jeden z najwybitniejszych powojennych pisarzy na Warmii i Mazurach, który zdobył sławę powieścią „Według Judasza. Apokryf”, tłumaczoną na osiem języków obcych. Urodził się w zamożnej i religijnej rodzinie we Lwowie, od najmłodszych lat pasjonowały go tematy biblijne, ale już w szkole średniej uznał się za agnostyka. Po ukończeniu filozofii na Uniwersytecie Jana Kazimierza pracował jako nauczyciel gimnazjalny, we wrześniu 1939 r. walczył w obronie Lwowa z Niemcami, a niecały rok później trafił do więzienia NKWD pod zarzutem „burżuazyjnego spisku w celu obalenia władzy radzieckiej”, za co po 10 miesiącach aresztu został skazany na 8 lat obozu pracy poprawczej w Workucie.

Zwolniony na mocy układu Sikorski-Majski zaciągnął się do armii Andersa, z którą przeszedł cały szlak bojowy, głównie jako nauczyciel i „kaowiec”. W maju 1944 r. zadebiutował opowiadaniem „Ucieczka” w wydawanym w Jerozolimie piśmie „W drodze”.

Na początku 1947 r. zdecydował się wrócić z Anglii do kraju, gdzie dotarł do rodziny, w tym żony i córki, mieszkającej już we Wrocławiu. Tam nauczał w szkołach średnich i wyższych, wstąpił nawet do PPR (uznając, że skoro ta partia rządzi Polską, to warto by w jej szeregach byli niegłupi ludzie, a za takiego sam się uważał). Jednak w szczycie stalinizmu zaczęto mu wytykać służbę u Andersa, zawieszono w prawach członka partii, więc z całą powiększoną o syna rodziną wyjechał do Kamionek koło Giżycka. Był kierownikiem wiejskiej szkółki, a w wolnych chwilach pisał opowiadania, za które zdobywał nagrody literackie.

W czasach odwilży związał się z olsztyńskim środowiskiem dziennikarsko-literackim, a jego debiutem prozatorskim był tomik „Bóg, wilki i ludzie”, poruszający m. in. trudne tematy integracyjne w byłych Prusach Wschodnich. Niebawem stał się czołowym pisarzem regionu i autorytetem dla miejscowych twórców. Zmarł 11 września 1985 r. W Olsztynie ma ulicę swego imienia. Jego syn Jacek Panas i wnuczek Maciej Wilczek również są dziennikarzami, a jednocześnie wydają własne książki.

Goście zamkowej gali otrzymali specjalne wydanie kwartalnika „Dziennikarz Olsztyński”, w którym zamieszczono wywiad z laureatem IV edycji, przeprowadzony przez Ewę Domeracką-Sadowską, dziennikarkę, w ostatnich latach pracującą w biurze prasowym marszałka województwa. Dwie godziny wcześniej laureat w towarzystwie syna patrona nagrody i szefów oddziałów SD RP i ZLP złożył wiązankę kwiatów przed pamiątkową tablicą na domu Henryka Panasa, w 39 rocznicę jego śmierci.

Marek Książek

Zdjęcia: Andrzej Adamowicz i Andrzej Szramka

Komentarze